بنياد مستضعفان انقلاب اسلامي، يك مجموعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي است كه در نهم اسفند 1357ش با دستور حضرت امام خميني(ره) خطاب به شوراي انقلاب، تاسيس شد.

امام خمینی(ره) در قسمتی از فرمان خویش فرمود: “شورای انقلاب اسلامی به موجب این مکتوب مأموریت دارد که تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخه‏ ها و عُمّال و مربوطین به این سلسله را که در طول مدت سلسله غیرقانونی از بیت ‏المال مسلمین اختلاس نموده ‏اند به نفع مستضعفان و کارگران و کارمندانِ ضعیف، مصادره و منقولات آن در بانک‏ها در شماره‏ ای به اسم انقلاب به اینجانب سپرده شود و غیرمنقول از قبیل مستغلات و اراضی، ثبت و ضبط شود تا به نفع مستمندان صرف گردد.” به دنبال صدور این فرمان از سوی امام خمینی(ره) تشکیلاتی به نام بنیاد مستضعفان جهت حفظ و حراست از اموال عمومی مصادره شده، توسط شورای انقلاب تشکیل گردید و اولین اساسنامه بنیاد، مشتمل بر ۲۵ ماده در هفتم تیر ۱۳۵۸، تصویب و به تایید شورای انقلاب رسید. حساسیت و ضرورت نظارت دقیق‏تر بر این مجموعه عظیم و هماهنگی بیشتر با برنامه‏ های دولت، موجب شد که حضرت امام در ۲۶ شهریور ۱۳۵۹ش، شهید محمدعلی رجایی، نخست وزیر وقت را برای اداره بنیاد منصوب نمایند.