تأسیس رسمی مذهب “پروتستان” توسط “مارتین لوتر” (۱۵۲۹م)

آغاز قیام مارتین برضد کلیسای کاتولیک و استبداد روحانی، بر سر مسئله آمرزش گناهان از طرف کشیشان و پاپ بود. لوتِر آلمانی نهضت خود را پس از آن آغاز کرد که برخلاف دستور پاپ، کتاب انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرد و درصدد شکستن طلسم تعصبات خشک مذهب کاتولیک بود. با ترجمه آلمانی انجیل و نشر عقاید لوتر، بسیاری از مردم به او گرایش پیدا کردند و علی‏رغم مخالفت کلیسای کاتولیک، مارتین لوتر در یازدهم اوت ۱۵۲۹م، تأسیس رسمی مذهب پروتستان را اعلام کرد. لفظ پروتستان به معنی معترض است. این لفظ در ابتدا به چند تن از امرای امپراتوری مقدس اطلاق می‏شد که در مقابل تصمیم مجلس مبنی بر منع هرگونه تجدید نظر در دین، رسماً اعتراض‏نامه‏ ای صادر کردند. آیین پروتستان در همه ممالک، اصول آزادی فردی در امور دینی و دنیایى، قضاوت شخصی و تساهل دینی در مقابل اطاعت از سنت و مقامات رسمی دینی را در بر دارد. اساس این مذهب این است که فرد مسیحی فقط در برابر خدا مسئول است نه در برابر کلیسا. پیروان پروتستانْ کتاب مقدس را بر همین اساس تفسیر می‏ کنند و نظریاتشان درباره اعمال و وظایف کلیسا و آیین‏ های مقدسْ ناشی از همین دیدگاه می‏ باشد. از حدود پانصد سال پیش تاکنون فرقه ‏های بی‏ شماری در مسیحیت پدید آمده‏ اند. پروتستان‏ها به رهبری متمرکز عقیده ندارند و برای روحانیت مسیحی ارزش چندانی قائل نیستند. پروتستان‏ها بسیاری از اعتقادات فرقه ‏های دیگر را رد می‏ کنند و نوعی مسیحیت پیراسته را می‏پذیرند. از جمله ویژگی‏ها و تفکر پروتستانی، فردگرایى، تاکید بر آزادی فردی، تساهل و مدارا، تکیه بر تولید و گسترش ثروت، عبادت دانستن کار، موهبت الهی دانستن ثروت و ممدوح دانستن آن را می‏ توان برشمرد. آیین پروتستان امروزه عمدتاً در کشورهای شمال اروپا شامل نروژ فنلاند و سوئد و در کشورهای آلمان، انگلستان، فرانسه، سوئیس، مجارستان و بخش‏هایی از امریکا، حضور دارند. (ر.ک: ۱۸ اوت)