دادگاه تفتيش عقايد يا انكيزيسيون، محكمه اي بود كه از طرف كليساهاي اروپا از قرن دوازدهم ميلادي در اين قاره به وجود آمد و به تفتيش عقايد مردم و تعقيب متخلفان در مقررات مذهبي مي پرداخت.

این دادگاه که از طرف پاپ اداره می‏ شد در قرن شانزدهم در تمام اروپا به جز انگلستان تسلط پیدا کرد، ولی بعد از یک قرن رو به ضعف گذاشت. این بنگاه وحشتناک و هول‏ انگیز، در بیدادگری و تعدی چنان گستاخ و گسترده بود که حتی به کردار و رفتار و توجه و پندار درونی و قلبی و وجدان مردم تهمت می‏زد و متهمان را فقط با همین تهمت‏ ها، زنده زنده به کوره‏ های آدم‏سوزی می‏ سپرد. دوشیزه ژاندراک نوزده ساله، رهبر آزادی بخش و چهره ملی فرانسه در همین آتش اتهام واهی و بی‏ اساس، زنده زنده سوزانیده شد. هم‏چنین گالیله منجم و ستاره ‏شناس مشهور ایتالیایى، در ۲۲ ژوئن سال ۱۶۳۳م در این دادگاه محاکمه گردید. تنها در کشور اسپانیا در مدت ۳۵۰ سال، بیش از سی‏ وچهارهزار نفر سوزانده و در حدود سی‏صدهزار نفر دیگر توسط این دادگاه به اعمال شاقه، زندان ابد و تبعید محکوم شدند. این دادگاه سرانجام پس از حدود شش‏صد سال فعالیت، در هفدهم ژانویه ۱۸۰۸م به دستور ناپلئون بُناپارت تعطیل شد.(ر.ک:۲۷آوریل)