كريم خان زند، موسس خاندان پادشاهي زند، در 1119 ق در نزديكي ملاير به دنيا آمد.

نادرشاه افشار برای تضعیف خاندان زند و قبایل آن‏ها، ایشان را به دره‏ ی گَز کوچ داد و برخی از آن‏ها از جمله کریم خان را به خدمت سپاه خود درآورد. کریم خان رشادت فراوانی در جنگ‏ها از خود نشان داد و در جنگ هند، مورد توجه نادر قرارگرفت. کار کریم خان کم کم بالا گرفت و قصد برگرداندن خاندان افشاریه را داشت. این کار مدتی به طول نیانجامید و جنگ‏های متعددی روی داد که با پیروزی کریم به پایان رسید. وی در ۱۱۶۳ ق به تخت قدرت تکیه زد و خود را وکیل الرعایا نامید. کریم خان به سادگی زندگی می‏ کرد و به امنیت مردم و علم و دانش اهمیت می‏ داد. وی سرانجام در ۷۴ سالگی درگذشت و در شیراز به خاک سپرده شد. مسجد، بازار و حمام وکیل از جمله آثار دوره‏ ی اوست.