تاریخ انتشار: چهارشنبه 2 آبان 1403 - 0:16

سيدمحمد در روز دوم آبان ماه سال ۱۳۰۷ در محله ي لنبان اصفهان متولد شد.

پدرش سیدفضل‏ الله مردی روحانی و متقی بود و در هفته دو روز را به روستاهای اطراف می‏رفت تا آنان نیز بتوانند نماز را به جماعت بخوانند. سید در سن ۴ سالگی آموختن را آغاز نمود. در سن ۷ سالگی برای رفتن به مدرسه آماده شد و چون کودکی تیز و باهوش بود در کلاس چهارم ثبت ‏نام کرد. سال ششم ابتدایی به ‏عنوان رتبه ‏ی دوم شهر معرفی گشت. وی سپس به دبیرستان سعدی راه یافت. هنوز دو سال نگذشته بود که به مطالعه‏ ی علوم دینی علاقه‏ مند شد. در سال ۱۳۲۱ مدرسه را رها کرد و در جست‏ وجوی نکته‏ های آئین محمدی (ص) در مدرسه‏ ی صدر اصفهان به تحصیل پرداخت. بعد از آموختن فقه و پایان دوره‌ی سطح در سال ۱۳۲۵ به قم مهاجرت نمود و در مدرسه‏ ی حجتیه ساکن شد و از محضر آیت ‏الله داماد، اردکانی یزدی، امام خمینی (ره)، آیت‏ الله بروجردی، آیت‏ الله حجت، آیت‏الله سیدمحمدتقی خوانساری و… کسب فیض نمود. در سال ۱۳۲۷ در امتحانات متفرقه‏ ی دبیرستان شرکت کرد و بعد از اخذ مدرک دیپلم ادبی به دانشگاه الهیات و معارف راه یافت. او که زبان فرانسه را در دبیرستان فرا گرفته بود، به ‏علت علاقه به زبان انگلیسی، برای تکمیل آن در تهران یک دوره کلاس فشرده رفت. سال سوم دانشگاه در تهران ساکن شد اما در سال ۱۳۳۰ به قم بازگشت و در مدرسه ‏ای به ‏عنوان معلم زبان انگلیسی مشغول به کار شد. در همین سال مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه دریافت کرد. سپس در محضر علامه طباطبایی اسفار و فلسفه را فرا گرفت. در اردیبهشت‏ ماه سال ۱۳۳۱ با صبیه‏ ی مکرم یکی از روحانیون ازدواج نمود و صاحب ۴ فرزند شد. در سال ۱۳۳۳ در قم دبیرستانی با شیوه‏ ی جدید به نام دبیرستان “دین و دانش” تأسیس کرد. سیدمحمد حسینی بهشتی مدرک دکترای فلسفه ‏ی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در سال ۱۳۳۸ کلاس‌های زبان انگلیسی، عربی، علوم طبیعی را در دبیرستان دین و دانش به‏ منظور تحصیل طلاب حوزه‏ی علمیه به راه انداخت. در سال ۱۳۳۹، سازمان دادن به حوزه‏ ی علمیه ‏ی قم را از اهم فعالیت‌های خود دانست و با طرح یک برنامه‏ ی منسجم و هم‏یاری آیت‏ الله گلپایگانی در سال ۱۳۴۲ مدرسه‏ ی حقانی از جمله مدارس نمونه‏ ی علوم حوزوی شد. بعد از سخنرانی دکتر بهشتی در جشن مبعث دانشگاه تهران و چاپ آن در مجله ‏ی مکتب تشیع، یک هسته ‏ی تحقیقاتی به ‏وجود آمد که قرار شد پیرامون حکومت در اسلام تحقیق و مطالعه شود. وی از سال ۱۳۴۱ به رهبری امام (ره) مبارزات خود را آغاز کرد و در سال ۱۳۴۲ بر اثر فشار و تهدید ساواک به تهران انتقال یافت و با جمعیت هیئت‏ های مؤتلفه ارتباط پیدا نمود. در این زمان به پیشنهاد شورای مرکزی، امام (ره) یک گروه چهار نفری به‏ عنوان شورای فقهی و سیاسی برای آنان تعیین کرد که این شورا متشکل از استاد مطهری، انواری، مولایی و دکتر بهشتی بود. در سال ۱۳۴۳ مسلمانان هامبورگ برای مسجد تازه تأسیس خود که به ‏وسیله‏ ی آیت‏ الله بروجردی ساخته شده بود، تقاضای یک روحانی کردند و با اصرار آیت‏ الله میلانی و حائری، دکتر بهشتی رهسپار آلمان شد و در آن‌جا هسته‏ ی انجمن‌های اسلامی دانشجویان گروه فارسی ‏زبان را تأسیس کرد. شهید بهشتی در این مدت زبان آلمانی را نیز فرا گرفت و در سال ۱۳۴۹ از این کشور خارج شد. او سفرهایی به لبنان، سوریه، عربستان (مکه ‏ی مکرمه) و ترکیه برای دیدار امام موسی صدر – دوست دیرین سال‌های تحصیل در قم – داشت. زمانی‏ که به ایران بازگشت، دولت او را ممنوع ‏الخروج نمود لذا در سال ۱۳۵۰ کلاس تفسیر قرآن برپا کرد تا این‏که در سال ۱۳۵۴ دستگیر و چند روز در زندان کمیته ‏ی مرکزی محبوس گشت. وی بعد از رهایی، دیگر نتوانست برپائی این کلاس را ادامه دهد اما به‏ همراهی دکتر باهنر در بخش برنامه ‏ریزی کتاب وزارت آموزش و پرورش به تهیه ‏ی و تدوین کتاب دینی برای مدارس اقدام کرد و از این طریق، فکر دینی و آشنایی با قرآن را وارد کتب درسی نمود. شهید بهشتی در روز اول بهمن ‏ماه سال ۱۳۵۳ از رساله‏ ی دکترای خود – چرا که تا آن زمان به‏ علت انجام فعالیت‌های فرهنگی سیاسی نتوانسته بود آن را به پایان برساند – تحت عنوان “مسائل مابعدالطبیعه در قرآن” با راهنمایی استاد مطهری – که استاد راهنمای وی بود – دفاع کرد. وی در سال ۱۳۵۷ بار دیگر برای چند روز به زندان افتاد و بعد از رهایی به دیدار امام (ره) در پاریس رفت و هسته ‏ی اصلی شورای انقلاب – که متشکل از استاد مطهری، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی، باهنر و شخص خود شهید بهشتی بود – را با نظر امام (ره) تشکیل داد. شهید بهشتی به‏ دنبال پیروزی انقلاب اسلامی به‏ عنوان دبیر شورای انقلاب معرفی گشت و بعد از تعیین اعضای مجلس خبرگان به انتخاب مردم، تدوین قانون اساسی را بر عهده گرفت و با آوردن دلایل و براهین مستند، اصل ولایت فقیه را در مجلس خبرگان به تصویب رساند. وی هم‏چنین در این سال‌ها حزب جمهوری اسلامی را به یاری دوستان و افراد حزب‏ اللهی تأسیس کرد. چندی بعد نیز حضرت امام خمینی (ره) مسئولیت دیوان عالی کشور را در اسفندماه سال ۱۳۵۸ به شهید بهشتی سپردند تا عدل و قسط در جامعه رواج یابد. سرانجام این یاور بزرگ امام (ره) در روز هفتم تیرماه سال ۱۳۶۰ در سن ۵۳ سالگی از میان خاکیان رخت بربست و ایران اسلامی را داغ‏دار خود نمود. انفجار بمب توسط منافقین کوردل در ساختمان حزب جمهوری اسلامی او و ۷۲ لاله‏ ی سرخ ایثار و اخلاص را پرپر ساخت. پیکر پاک این شهید مظلوم انقلاب اسلامی هم ‏اکنون در بهشت زهرای تهران مدفون است.